Tien winnaars
De jury over de beste posters
Nadat het totaal aantal inzendingen van 1462 in september al was teruggebracht tot een longlist van 31 kandidaten, heeft de vakjury na rijp beraad 16 oktober tien winnaars aangewezen voor Posters for the Planet, editie 2024. Deze tien ontvangen geldprijzen van 1000 tot 10.000 euro en hun ontwerpen worden op verschillende manier ingezet voor een landelijke klimaatcampagne waarvoor tijdens de prijsuitreiking op 16 oktober het startsein is gegeven. Hieronder vind je het juryrapport over de tien winnende ontwerpen.
Say when
Liam Houlihan
Deze poster is simpel en krachtig, en valt enorm op in het straatbeeld. De compositie, slechts bestaand uit twee woorden en twee vlakken, doet ons in eerste instantie aan twee dingen denken. Aan water, en –als we de waterstanden in de zijlijn lezen– aan een staafgrafiek. Maar de staaf lijkt in beweging, het water lijkt te stijgen, want het staat de woorden ‘say when’ aan de lippen.
‘Say when’ – in het Nederlands ‘Zeg maar stop’ – is een prachtige en krachtige boodschap aan de kijker. ‘Die stijging van de zeespiegel kan elk gewenst moment stoppen,’ zegt deze poster, ‘Maar wanneer dat gebeurt, is helemaal aan jóu. Aan óns.’ De slimme beeldtaal van de woorden die langzaam onderlopen, straalt urgentie uit. Toch oordeelt de poster niet. Er is geen boze, wijzende vinger. Ook is er geen pessimisme, de poster communiceert eerder invloed. Het is nog aan ons. Het is mogelijk. Er is hoop. Als we opschieten.
De boodschap gaat over zeggenschap, niet alleen van het individu, ook van bedrijven en de politiek. Wij hebben wel degelijk invloed op onze eigen planeet; wij kunnen over onze eigen aarde, onze eigen thuis, onze gezamenlijke woonplek, besluiten: ’tot hier en niet verder. De poster is indrukwekkend. Het is een zee; het is een grafiek; het is een glas halfleeg of halfvol; het is een kantelpunt; het waarschuwt voor uitblijven van actie en stimuleert het ondernemen van actie; het is urgent maar laat je vrij; het is handelen; het is de toekomst. Dat dit alles kan met twee woorden en twee vlakken, maakt de poster ijzersterk en de winnaar van deze posterwedstrijd.
Ik had tog nog geen plannen
Manouk Hasebos
De schrijnende, ontwapenende eerlijkheid van een onschuldig kind, deze machteloze boodschap over een onderwerp dat zijn of haar leven en toekomst zal bepalen, zal een diepe, instinctieve snaar raken bij veel mensen. De boodschap is meteen duidelijk. Wij volwassen moeten iets gaan doen. De toekomst is niet alleen van ons, die is vooral van hen.
De poster blinkt uit in concept, persoonlijkheid, herkenbaarheid en menselijkheid. De atypische vormgeving maakt bovendien dat dit werk als poster opvalt, zowel op straat als in digitale context. Om mensen zodanig te raken dat je ze aanzet tot actie, is een krachtige boodschap nodig. Hoopvol en optimistisch, of verontrustend en schurend. Manouk Hasebos heeft gekozen voor een schurende poster, die met de moeizame kinderletters en de ontwapenende kindertekening mensen in de onderbuik raakt.
Weer app 2050
Lisa Dolmans
Deze heldere poster communiceert bijzonder goed en valt door de a-typische vormgeving – een smartphone screenshot – meteen op. Zowel op straat als op sociale media zal deze poster daarom de aandacht trekken. Omdat dit de manier is waarop veel mensen het weer tot zich nemen, wordt deze beeldtaal onmiddellijk door een breed publiek begrepen.
Dit is zo’n poster die op de juiste manier verontrust. Het beeld is zowel herkenbaar als vervreemdend. Het toont wat zal komen als we niets doen. Via de alledaagse beeldtaal verbindt de poster op slimme wijze de realiteit en tijdgeest van het heden met de onaangename realiteit van de toekomst. Het is bovendien knap hoe de poster op originele wijze de wereldwijde schaal weet over te brengen, zonder daarvoor naar het beeld van een aardbol te grijpen. Hoe de poster in één oogopslag meerdere consequenties van excessieve klimaatverandering toont. En bovenal hoe voor dat alles een toegankelijke, herkenbare, alledaagse beeldtaal wordt gebruikt die de boodschap snel en duidelijk overbrengt.
Gedeelde vierde plaats
Het is nog niet te laat
Steven Oost
Beeld en boodschap werken goed samen in deze poster. Het geheel spreekt aan. We horen (en roepen) al jaren dat het nog niet te laat is, een feilloos excuus om gewoon door te gaan met wat we al deden. Maar het moment dat het wél te laat is, is zo langzamerhand heel nabij. Er doen al jaren vijf-voor-twaalf-klokken de ronde en zandlopers die bijna leeg zijn. Maar deze poster verbeeldt de urgentie op een nieuwe, prachtige en originele manier. Ook de nuances in het groen zijn slim, ze symboliseren het fluctueren van het klimaat, hoe het af en toe al merkbaar de verkeerde kant op ging, en natuurlijk hoe het eindigt. Het is nog niet te laat. Het is… te laat. Te laat. Te laat…
Gedeelde vierde plaats
Kleine moeite, groot verschil
Hilde Veth
In al zijn eenvoud is dit een sterke poster die belangrijke thema’s behandelt – vlees, reizen, energie – op een oerdegelijke en overduidelijke manier. Beeldend is het prima, weliswaar niet controversieel of uniek, maar je kunt er niet omheen: als je hier langs loopt zie je meteen waar het om gaat. Het sentiment is heel positief. We hebben veel posters gezien die duurzaamheid brengen als iets negatiefs, iets pijnlijks, iets waarvoor je jezelf dingen moet ontzeggen, waar je voor moet minderen, moet opofferen – een boodschap die vaak op weinig enthousiasme kan rekenen. Deze poster biedt enkele belangrijke handelingsperspectieven in simpele beeldtaal, en presenteert ze als alternatieven in plaats van offers. Ook wordt benadrukt dat het om transities gaat, een shift van oud naar nieuw, van niet-duurzaam naar duurzaam. Tenslotte benadrukt de poster dat dit alles weinig moeite kost en veel oplevert.
Gedeelde vierde plaats
‘Welkom’ op de wereld
Matthias Wentink
Deze poster valt op in het straatbeeld en als je er langs loopt of langs fietst neem je het overduidelijke narratief meteen mee. De Doomsday-boodschap is bijna stereotiep, maar dankzij de zeer herkenbare archetypische beelden speelt de poster sterk in op de emoties van mensen. Het heldere beeld roept direct de juiste associaties op en kan rekenen op begrip bij verschillende groepen. Weinig mensen zijn immuun voor dreiging jegens onze kinderen. Bovendien biedt de tekst onderaan een duidelijk handelingsperspectief. Een krachtige boodschap die aanzet tot actie.
Gedeelde vierde plaats
Aardeloos
Yuri van Poppel
Een bijzondere woordgrap, die wij tot onze verbazing niet konden vinden op het internet. Zoals de maker het zelf formuleerde: ‘Een nieuw woord – voor als het echt te laat is.’ In al zijn eenvoud goed vormgegeven en heel opvallend in het straatbeeld. Het woord aardeloos is helder en sterk, en heeft de potentie om op allerlei vlakken ingezet te kunnen worden. Het zou een begrip kunnen worden, een catchphrase bij de protesten tegen wat er momenteel allemaal aan de hand is. De maker biedt ons gereedschap aan om te gebruiken in ons activisme. Als dit woord inderdaad een snaar raakt bij mensen, zal je het langs zien komen als hashtags, op T-shirts, op spandoeken en protestborden.
Gedeelde vierde plaats
Doe je (n)iets?
Adinda de Lange
‘Doe iets. Doe niet niets’ De expliciete opdracht werkt bijna als een ‘gebodsbord’ gedragspsychologisch. De poster communiceert waarom je iets moet doen – het water staat ons aan de lippen – en communiceert wat je kan doen, want de golvende zinnetjes waar de tekst op dobbert, bieden honderden goede, prima uitvoerbare suggesties. Een zee van dingen om te doen. Het is een poster met een urgente oproep vol handelingsperspectief. Een mooie balans van verplichting en vrijheid. En als iedereen iets doet, is de impact groot. Er zijn meer posters ingezonden met lijstjes met opties en meer posters met de oproep in ieder geval iets te doen. Deze is daarvan de sterkste. Ook visueel esthetisch.
Gedeelde vierde plaats
’t is maar een buitje
Jolein Melis
Dit is een heel poëtisch en heel simpel beeld. De grafische vormgeving is sterk, de boodschap helder: je ziet het gebeuren. Het begint met een buitje maar het gaat van kwaad tot erger… heel geleidelijk, maar ook weer niet heel geleidelijk! De poster vraagt ons ‘wanneer gaan we ons zorgen maken?’ De slimme vormgeving zal opvallen in het straatbeeld. De subtiele humor geeft extra kracht aan de serieuze ondertoon: nee, het IS niet maar een buitje, het is gevaarlijk om toe te geven aan onze neiging weg te kijken, aan ons onrealistisch optimisme dat het vanzelf wel goed komt. Als we niets doen, tja, wie weet waar het dan zal eindigen, wat voor natuurrampen ons op den duur te wachten zullen staan.
Gedeelde vierde plaats
We can never save this planet is worth saving
Jaysy Oosterveen & Jesse Moes
Er is geen redding voor deze planeet is het waard om te redden. Taalkundig is deze poster interessant neergezet. Een hopeloze noodkreet die halverwege overgaat in een moed-insprekende oproep, een pessimistische uitspraak die overgaat in een verbod je over te geven aan het pessimisme. Zo schommelt de poster tussen positief en negatief, tussen hopeloos of hoopvol. Het is aan de kijker om te kiezen, om te bepalen naar welke kant de balans doorslaat en aan welke kant de kijker wil dat de balans doorslaat. De poster legt nergens de schuld, laat de actie aan jou over, maar laat je wel dieper nadenken over wat er allemaal op het spel staat. De opvallende vormgeving zorgt ervoor dat je niet om dit mooie woordenspel heen kunt.
Lees hier het complete juryrapport
Download hier de afbeeldingen
De posters kunnen alleen gebruikt worden in het kader van de klimaatcampagne van Posters for the Planet om de boodschap verder te verspreiden, de posters kunnen niet voor commercieel gebruik worden gebruikt.